Đặt lịch khám
Trong vài năm gần đây, than tre đã trở thành “hiện tượng” trong cộng đồng làm đẹp và chăm sóc răng miệng nhờ lời đồn về khả năng “hút” vết ố và làm trắng răng tự nhiên. Sản phẩm than tre gắn mác “thiên nhiên”, dễ mua trên mạng và được quảng cáo rầm rộ khiến nhiều người tin tưởng chọn dùng. Tuy nhiên, thực tế bằng chứng khoa học còn hạn chế, thậm chí có nguy cơ gây tổn hại men răng. Việc hiểu rõ cơ chế, đánh giá nghiên cứu lâm sàng, so sánh với phương pháp chuẩn y khoa và nhận diện rủi ro là rất cần thiết trước khi quyết định thử than tre.
1. Cơ chế hoạt động của than tre trên men răng
Than tre là carbon đã được xử lý ở nhiệt độ cao tạo nhiều lỗ rỗng nano, giúp tăng diện tích bề mặt và khả năng hấp phụ. Trên men răng, than tre thực hiện hai chức năng chính:
- Hấp phụ sắc tố: Các lỗ nano hút và giữ lại các phân tử màu bám trên bề mặt men, từ đó làm giảm độ ố vàng.
- Ma sát mài mòn: Khi chải cùng kem đánh răng, hạt than tre có thể tạo ma sát, đánh bay mảng bám, vết ố bề mặt.
Tuy cơ chế hấp phụ nghe rất thuyết phục, nhưng độ bền kết nối giữa than và sắc tố răng chưa đủ để tạo hiệu quả làm trắng rõ rệt, còn tác động ma sát lại tiềm ẩn nguy cơ mòn men.
2. Bằng chứng khoa học về hiệu quả và an toàn
2.1. Hiệu quả làm trắng
- Trong thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có kiểm soát, sản phẩm chứa than tre chỉ cho kết quả làm trắng “nhỏ và không thỏa đáng” so với kem/gel chứa carbamide peroxide (CP) chuẩn y khoa. Kết quả trắng răng và mức độ hài lòng của tình nguyện viên đều thấp hơn đáng kể (Nguồn: PubMed)
2.2. Tác động lên men răng
- Trong thí nghiệm trên men răng bò, khi dùng kem sứ (kem tẩy trắng răng) chứa than tre kết hợp với 16% CP, bề mặt men răng nhám hơn khoảng 0,20 µm (p < 0,05). Ngược lại, kem đánh răng thông thường chỉ có 16% CP không làm thay đổi độ nhám rõ rệt. Kết quả này cho thấy chính than tre đã góp phần mài mòn men răng. (Nguồn: MDPI)
2.3. Tổng kết bằng chứng
Hiệu quả làm trắng của than tre là rất hạn chế, không thể so sánh với các sản phẩm tẩy trắng chuyên nghiệp, lại gây tăng nhám bề mặt, làm men răng dễ bám màu trở lại.
3. So sánh bột than tre với các phương pháp làm trắng răng khác
3.1. Kem/gel trắng răng chứa hydrogen peroxide (HP) hoặc carbamide peroxide (CP)
- Hiệu quả: Nâng tone trắng từ 2–8 mức chỉ sau 1–2 tuần.
- Tác động lên men: CP/HP có thể tăng độ nhám nhẹ nhưng không bằng than tre; sau 14 ngày, CP không làm thay đổi đáng kể độ nhám
- Nhược điểm: Gây ê buốt tạm thời, cần tái định hình khớp cắn khi dùng nồng độ cao.
3.2. Tẩy trắng răng nha khoa bằng đèn LED/Laser
- Hiệu quả: LED (405–410 nm) kết hợp với HP 35–44% có thể tăng độ sáng thêm ~1 tông so với không dùng đèn, nhưng tăng tỉ lệ ê buốt lên ~50%
- An toàn: Khi dùng đúng quy trình cách nhiệt mô mềm, đèn LED không gây hại men
- Nhược điểm: Chi phí cao hơn (1–5 triệu cho 1–2 buổi tẩy trắng chuyên nghiệp)
Tẩy trắng răng bằng phương pháp chiếu đèn LED
3.3. Phương pháp tự nhiên khác (baking soda, dầu dừa)
- Baking soda có ma sát nhẹ, ít mài mòn hơn than tre, nhưng hiệu quả cũng chỉ ở mức loại bỏ vết ố bề mặt.
- Dầu dừa có tác dụng kháng khuẩn, hỗ trợ giảm mảng bám, không trực tiếp làm trắng men.
4. Rủi ro và tác dụng phụ tiềm ẩn
- Mòn men răng: Hạt than tre có độ mài mòn cao, làm mất men, tăng nhạy cảm.
- Tăng nhám bề mặt: Dẫn đến bám màu nhanh hơn, tạo vòng lặp “ố – trắng – ố”.
- Kích ứng nướu: Than tre có thể tích tụ trong kẽ và gây viêm nướu, chảy máu khi chải mạnh.
- Thiếu fluoride: Nhiều sản phẩm than tre không bổ sung fluoride, tăng nguy cơ sâu răng.
- Tích tụ vết than: Than đen bám xung quanh miếng trám, mão răng khiến thẩm mỹ xấu hơn.
5. Vậy sử dụng bột than tre có giúp làm trắng răng không ?
Sử dụng than tre để làm trắng răng chỉ có khả năng loại bỏ vết ố bề mặt nhờ cơ chế hấp phụ và ma sát nhẹ, chứ không thể tác động sâu vào men và ngà như kem hoặc gel chứa hydrogen peroxide (HP) hay carbamide peroxide (CP).
Hiệu quả do than tre mang lại thường rất hạn chế, dễ tái ố nhanh vì men răng trở nên nhám, thậm chí còn tăng nguy cơ mòn men và ê buốt nếu lạm dụng.
Khuyến nghị sử dụng: 1- 2 lần mỗi tuần
Chải nhẹ nhàng trong 1–2 phút, rồi đánh lại với kem đánh răng có fluoride.
Để vừa bảo vệ men răng vừa đạt kết quả trắng sáng an toàn, bạn nên hạn chế dùng than tre, kết hợp kem đánh răng có fluoride và tham khảo ý kiến nha sĩ trước khi áp dụng bất cứ phương pháp nào. Nếu còn băn khoăn hoặc gặp bất kỳ vấn đề răng miệng nào, đừng chần chừ—hãy liên hệ Yteeth ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí và chữa trị kịp thời!